bài số 59 Một Cõi Thiền Nhàn

 Chào quý bạn,

Đây là bài thứ năm mươi chín  (59) của người viết về chủ đề Thiền Nhàn trong khu vườn Một Cõi Thiền Nhàn của trang văn nghệ Oregon Thời Báo.

Nếu “một ngày không đẹp trời” nào đó, bạn bị người khác làm cho bạn bực mình hay nói những lời không đẹp với bạn, chắc hẵn là bạn sẽ buồn lắm nhỉ?

Nếu vợ hay chồng bạn, con cháu bạn, người thân trong gia đình bạn, thân hữu của bạn không để tâm hay chia sẻ những lời tâm tình của bạn, dĩ nhiên là bạn thấy “buồn trong lòng một ít” là cái chắc rồi vì  dầu sao đi nữa bạn cũng như tôi, vẫn chỉ là những con người tầm thường với thất tình lục dục “hỷ, nộ, ai, cụ, ái, ố, dục ” mà thôi, phải không bạn?

Nhưng cũng có những ngày bạn nhận được những lời khen tặng hay ánh mắt thán phục, lời nói yêu thương của bạn bè hoặc từ những người xa lạ khác, chắc chắn là ngày đó bạn thấy đời sao mà dễ thương và đẹp đẻ quá trời, đúng không bạn?

 Người viết cũng như bạn vậy, có những lúc tôi cũng cảm thấy buồn đến “nẫu ruột, nẫu gan” nhưng cũng có đôi lúc lòng tôi như mở hội khi đi ra phố chợ, có người nhận ra tôi đã nhiều lần xuất hiện trên đài truyền hình địa phương hay trên báo chí địa phương với nụ cười duyên dáng và họ tỏ lời khen ngợi, thương mến tôi. Thú thật, tôi vui và cảm động lắm, bạn ạ! “Trái Tim Không Ngủ Yên” của tôi đã thành thật rung động vì nếu “tôi nói tôi không có vui. Là thật ra tôi đang dối mình”  y chang nhịp đập của tác giả Thanh Tùng khi hát câu “Nếu anh nói anh vẫn chưa yêu. Là thật ra anh đang dối mình”được diễn tả trong bản nhạc nói trên của tác giả. Lúc tôi nhận được sự yêu thương, cảm tình thân mến đó tôi thấy hình như tôi trẻ lại năm ba tuổi và thấy yêu đời yêu người hơn. Như thế có phải những lời khen tặng, ái ngữ của người khác đã làm cho bạn và tôi cảm thấy vui mừng hớn hở hay chăng?

 Như vậy, sự buồn phiền hay vui vẻ đến với chúng ta nhiều khi do cách đối đải và ngôn từ của người khác trao cho chúng ta khi giao tiếp ngoài xã hội hay trong gia đình.  Một sự thật không thể chối cãi là ai cũng thích  nhận được khen tặng, vui cười với ta hơn là làm cho ta buồn phiền, bực mình, phải không bạn? 

Tuy nhiên, bạn và tôi cũng cần nên thận trọng khi đọc câu ngạn ngữ Mộng Cổ dưới đây:

“Không phải những người cười với anh đều là bạn, cũng không phải tất cả những người làm cho anh bực mình đều là kẻ thù của anh”.

 Trong bộ phim Bí Mật Nội Phủ được  trình chiếu trên SBTN, chúng ta đã phải đau xót  tiếc thương cho vị phán nội sự phủ sự Kim Hy Dong đã phải chết thảm thương vì đã làm cho nhà vua bực mình nổi giận, lại thật ra là một vị trung thần, dám nói lên sự thật,  khuyên can vị vua  trẻ nên thay đổi cách dùng người, lo giúp dân trị nước với tấm lòng khoan dung thay vì chỉ nghĩ đến việc báo thù cho mẹ, chứng tỏ quyền uy của một đấng quân vương và  chỉ thích nghe lời nịnh hót của kẻ gian thần, vui chơi đàn đúm.

Bạn nghĩ sao về lời nói của Tuân Tử dưới đây: Người chê ta mà chê phải là thầy ta, người khen ta mà khen phải là bạn ta, người nịnh hót ta là kẻ hại ta.

 Bạn thấy có đúng không trong trường hợp vị vua trẻ  trong phim đã bị hại bởi những kẻ nịnh hót đến nổi ông vua này phải bị bắt buộc nhường ngôi cho em trai kế vị ngai vàng?

Chúng ta không phải là con người hoàn hảo, đôi khi cũng phạm phải lỗi lầm nên đôi lúc cần phải được cha mẹ dạy bảo và bằng hữu phê bình, giúp đỡ.  Chúng ta đôi khi giống như con lạc đà chỉ thấy cái bướu trên lưng con lạc đà khác mà quên rằng mình cũng có cái bướu trên lưng.  Cái bướu đó chứa đầy tham, sân, si, mạn, nghi, ác, kiến cần phải được tiả gọt đi  bằng sự học hỏi và thực hành những lời dạy bảo của các bậc thánh nhân hay chấp nhận sửa lỗi theo lời phê bình chân thật của các bậc thiện hữu tri thức.  Đừng bao giờ nghĩ rằng mình là người hoàn hảo, có trái tim đẹp nhất, không một tì vết, rạn nứt như chàng trai trẻ trong mẫu chuyện nhỏ dưới đây:

Trái Tim Hoàn Hảo
Có một chàng thanh niên đứng giữa thị trấn và tuyên bố mình có trái tim đẹp nhất vì chẳng hề có một tì vết hay rạn nứt nào. Đám đông đều đồng ý đó là trái tim đẹp nhất mà họ từng thấy. Bỗng một cụ già xuất hiện và nói: “Trái tim của anh không đẹp bằng trái tim tôi!”. Chàng trai cùng đám đông ngắm nhìn trái tim của cụ. Nó đang đập mạnh mẽ nhưng đầy những vết sẹo. Có những phần của tim đã bị lấy ra và những mảnh tim khác được đắp vào nhưng không vừa khít nên tạo một bề ngoài sần sùi, lởm chởm; có cả những đường rãnh khuyết vào mà không hề có mảnh tim nào trám thay thế. Chàng trai cười nói:

- Chắc là cụ nói đùa! Trái tim của tôi hoàn hảo, còn của cụ chỉ là những mảnh chắp vá đầy sẹo và vết cắt.

- Mỗi vết cắt trong trái tim tôi tượng trưng cho một người mà tôi yêu, không chỉ là những cô gái mà còn là cha mẹ, anh chị, bạn bè… Tôi xé một mẩu tim mình trao cho họ, thường thì họ cũng sẽ trao lại một mẩu tim của họ để tôi đắp vào nơi vừa xé ra. Thế nhưng những mẩu tim chẳng hoàn toàn giống nhau, mẩu tim của cha mẹ trao cho tôi lớn hơn mẩu tôi trao lại họ, ngược lại với mẩu tim của tôi và con cái tôi. Không bằng nhau nên chúng tạo ra những nếp sần sùi mà tôi luôn yêu mến vì chúng nhắc nhở đến tình yêu mà tôi đã chia sẻ. Thỉnh thoảng tôi trao mẩu tim của mình nhưng không hề được nhận lại gì, chúng tạo nên những vết khuyết. Tình yêu đôi lúc chẳng cần sự đền đáp qua lại. Dù những vết khuyết đó thật đau đớn nhưng tôi vẫn luôn hy vọng một ngày nào đó họ sẽ trao lại cho tôi mẩu tim của họ, lấp đầy khoảng trống mà tôi luôn chờ đợi.

Chàng trai đứng yên với giọt nước mắt lăn trên má. Anh bước tới, xé một mẩu từ trái tim hoàn hảo của mình và trao cho cụ già. Cụ già cũng xé một mẩu từ trái tim đầy vết tích của cụ trao cho chàng trai. Chúng vừa nhưng không hoàn toàn khớp nhau, tạo nên một đường lởm chởm trên trái tim chàng trai. Trái tim của anh không còn hoàn hảo nhưng lại đẹp hơn bao giờ hết vì tình yêu từ trái tim của cụ già đã chảy trong tim anh.

(Nguồn: Trích trong diễn đàn Hột mít)

Bây giờ là mùa Thu, lá ngoài vườn đã rụng nhiều và gió lạnh. Ngồi trong nhà ấm cúng được uống ly cà phê phin pha theo kiểu “cái nồi ngồi trên cái cốc” thật là thú vị, phải không Bạn?

Trong khi  bạn ngồi nhìn những giọt cà phê nhỏ giọt tí tách nhè nhẹ trong chiếc tách men sứ màu lam ngọc, tôi sẽ kể cho bạn nghe câu chuyện về những tách cà phê để bạn và tôi cùng học thêm một bài học hay hay về việc hưởng thụ cuộc sồng, bạn nhé.

 Cà phê và tách

Một nhóm bạn học nay thành đạt rủ nhau về thăm thầy cũ. Sau một hồi trò chuyện, họ bắt đầu kể lể, than phiền về những sức ép trong công việc cũng như trong cuộc sống. Nghe vậy, người thầy vào bếp lấy cà phê mời học trò cũ của mình.

Ông đem ra rất nhiều những chiếc tách khác loại: chiếc bằng sứ, chiếc bằng nhựa, chiếc thủy tinh, chiếc thì bằng pha lê, một vài chiếc trông rất đơn sơ, vài chiếc đắt tiền, vài chiếc khác lại được chế tác cực kỳ tinh xảo. Người thầy bảo những "người thành đạt" tự chọn tách và rót cà phê cho mình.

Sau khi mỗi người đều đã có một tách cà phê, người thầy đáng kính mới bắt đầu từ tốn:

- Nếu các em chú ý thì sẽ nhận ra điều này: ai cũng chọn những chiếc tách đắt tiền, chẳng ai thèm màng đến những chiếc tách nhựa giá rẻ cả. Có lẽ các em sẽ cảm thấy điều này thật bình thường vì ai chẳng muốn chọn cho mình cái tốt nhất, nhưng điều ấy lại chính là nguồn cơn của mọi vấn đề rắc rối trong cuộc sống của các em.

Các em à, những chiếc tách kia đâu có làm ảnh hưởng đến chất lượng của cà phê. Tất cả những gì các em cần là cà phê chứ không phải là tách. Thế mà thường thì các em chỉ chăm chăm lo kiếm những chiếc tách tốt nhất, rồi sau đó còn liếc mắt qua người bên cạnh để xem tách của họ có đẹp hơn tách của mình không.

Hãy suy ngẫm điều này nhé: cuộc sống chính là cà phê, còn công việc, tiền bạc và địa vị xã hội chính là những chiếc tách. Và những "chiếc tách" này không hề xác định hay ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống chúng ta. Đôi khi do cứ mãi để ý vào những "chiếc tách hư danh" mà chúng ta bỏ lỡ việc hưởng thụ cuộc sống.

Món quà mà Thượng đế ban tặng cho con người là cà phê chứ không phải tách. Vậy thì cứ thoải mái nhâm nhi cà phê của mình và tận hưởng cuộc sống tươi đẹp.

(Nguồn: trích trong diễn đàn Hột Mít)

À! Quên nữa! Mùa Thu mà không đọc thơ về mùa Thu cũng là một thiếu sót đáng kể vì thiếu đi một chút thi vị nhàn nhã của khu vườn Một Cõi Thiền Nhàn này. Xin mời các bạn đốt lò hương cũ cùng nguời viết tìm đọc lại bài thơ Thu Điếu dưới dây của «nhàn sĩ » Nguyễn Khuyến nhé.

Thu Điếu

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo
Tầng mây lơ lững, trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co, khách vắng teo
Tựa gối ôm cần lâu chẳng được
Cá đâu đớp động dưới chân bèo

Nguyễn Khuyến

Chúc các bạn một ngày vui, nhiều sức khoẻ và mọi sự an lành đến với các bạn nhé.

Người giữ vườn Một Cõi Thiền Nhàn

Sương Lam

(Tài liệu và hình ảnh sưu tầm trên mạng lưới interne, qua điện thư bạn gửi, ORTB 451-12102010)